Διεθνής σάλος – Ελληνικά παρατράγουδα (1 από 3)

Διεθνής σάλος – Ελληνικά παρατράγουδα (1 από 3), από το βιβλίο του κ. Μπαρτζούδη “Γιαγκλής, ο Αετός της Μακεδονίας” (Yaglis, the Eagle of Macedonia)

Η ενότητα “Διεθνής σάλος – Ελληνικά παρατράγουδα” θα χωριστεί σε τρία μέρη γιατί είναι πολύ μεγάλη.
Πρώτος μέρος.

Η επιχείρηση στο Καρατζιάκιοϊ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και διαμαρτυριών, με πρωτοστατούσα τη Γαλλική μεταρρυθμιστική αποστολή στην περιοχή Σερρών.
Και βεβαίως η Βουλγαρία εκμεταλλεύτηκε το γεγονός. Σε ανταπόκρισή τους από τη Σόφια, με τίτλο «LURED BULGARIANS TO DEATH», οι Τάιμς της Νέας Υόρκης ³³ γράφουν στο φύλλο της 27.11.1906:

«Η Βουλγαρική Κυβέρνηση απέστειλε νότα στους αντιπροσώπους των Δυνάμεων, σχετικά με ένα μακελειό σε βάρος Βουλγάρων χωρικών στον οικισμό Καράτζιοβο, κοντά στις Σέρρες. Η Κωνσταντινούπολη έδωσε εντολή στις τοπικές αρχές να διακόψουν κάθε σχέση με τον Έλληνα Πρόξενο Σερρών ο οποίος κλήθηκε να εγκαταλείψει την πόλη εντός είκοσι τεσσάρων ωρών».

Ο ανωτέρω Έλληνας Πρόξενος, κατά τη θητεία του οποίου έλαβε χώρα η επιχείρηση, είναι ο Μιχαήλ Τσαμαδός, που είχε τοποθετηθεί στις Σέρρες «από τον Αύγουστο του 1905». Μαζί του είναι και ο υπολοχαγός Φλωριάς (Νούτσος) που από την Άνοιξη του 1906 υπηρετεί ως Γραμματέας του Προξενείου, στην πραγματικότητα όμως είναι υπεύθυνος για τη δράση των ένοπλων ελληνικών τμημάτων ³⁴ .

Με την απέλαση του Τσαμαδού, μετατίθεται από το Προξενείο Σκοπίων σε αυτό των Σερρών ο Σακτούρης ³⁵ που φθάνει στην πόλη στα τέλη Νοεμβρίου 1906, έναν περίπου μήνα μετά την επιχείρηση στο Καρατζιάκιοϊ. Και είναι γεγονός ότι έκτοτε αναφέρεται σ’ αυτήν με τα χειρότερα λόγια, σε έξη τουλάχιστον από τις εκθέσεις του προς το υπουργείο των Εξωτερικών.

Αντίθετα ο Φλωριάς, τον Μάρτιο του 1908 θα προτείνει στον διάδοχό του, υπίλαρχο Καψαμπέλη: «Το Μέγα Καρατζάκιοϊ να προσβληθεί εκ νέου». Συγχρόνως υιοθετεί την προωθημένη εθνική γραμμή ³⁶ των αδερφών Γερογιάννη για το Σαντζάκι Σερρών. Επίσης, σε πιστοποιητικό που εξέδωσε μετά από χρόνια (την 10.11.1929) ³⁷ για τον Γιαγκλή, εκθειάζει την επιχείρηση στο Καρατζιάκιοϊ. Κοντολογίς, ο Φλωριάς δεν συμμεριζόταν τις επί του προκειμένου πικρόχολες επικρίσεις του Σακτούρη.

Εξάλλου η «επιχείρηση» τον βόλευε: Μολονότι την ήθελε δεν θα την χρεωνόταν, αφού έγινε από ένα Σώμα για το οποίο δεν ήταν υπεύθυνος. Το αθηναϊκό «Κέντρο», στις αποφάσεις του οποίου ήταν υποχρεωμένος να συμμορφώνεται, απαγόρευε ρητά και κατηγορηματικά ενέργειες αυτού του είδους. Σε παρόμοια περίπτωση, την Άνοιξη του 1905, στην περιοχή Καστοριάς, είχε ζητηθεί «η κεφαλή επί πίνακι» του υπεύθυνου καπετάν Βάρδα ³⁸ .

Σχετική προς τα ανωτέρω είναι και μια έκθεση 55 Σερραίων Προκρίτων ³⁹ , που στάλθηκε στον Βουλευτή Αττικής Στέφανο Δραγούμη την 27.9.1908. Οι Πρόκριτοι σημειώνουν, μεταξύ άλλων, ότι κατ’ αρχάς ο Φλωριάς συνεργαζόταν μαζί τους:

«Άρχισε … ο καταρτισμός ενόπλων σωμάτων, με αγωνία …και ενδόμυχη χαρά αναμέναμε όλοι, από μέρα σε μέρα … το πρώτο χτύπημα κατά του εχθρού. Σε τέτοιο σημείο βρισκόμαστε, όταν …κατόπιν του … Καρατζά Κιόι, απομακρύνθηκε … ο κ. Μ. Τσαμαδός», οπότε ο Φλωριάς συντάχθηκε με τον αφιχθέντα νέο Πρόξενο Σακτούρη.

Περαιτέρω, οι Πρόκριτοι κατηγορούν τους Σακτούρη και Φλωριά για πλημμελή διεύθυνση του ένοπλου αγώνα αλλά και για οικονομικές ατασθαλίες, αναφερόμενοι προφανώς στο χρήμα που εισέρεε στο Προξενείο από την Αθήνα για εξοπλισμό και συντήρηση ανταρτικών σωμάτων. Αξιοσημείωτο είναι ότι μεταξύ των Προκρίτων που υπογράφουν την υπόψη έκθεση είναι και ο Πρόεδρος του «Ορφέα» κατά την περίοδο 1906-1907, ιατρός Κωνσταντίνος Τενεκετζής, όταν είχε γίνει η καταδρομή στο Καρατζιάκιοϊ.

Κοντολογίς, οι Πρόκριτοι ανέμεναν και επικροτούσαν επιχειρήσεις σαν αυτή του Καρατζιάκιοϊ.

Κλείνει το άρθρο “Διεθνής σάλος – Ελληνικά παρατράγουδα” με τις Παραπομπές του παραπάνω κειμένου:

33. Από την ίδια ανταπόκριση των New York Times προκύπτει και η βέβαιη ημερομηνία της επιχείρησης: Το συμβάν τοποθετείται στην 7.11.1906 (νέο.ημ) ήτοι, με το ισχύον τότε στην Ελλάδα παλιό ημερολόγιο, ήταν 25.10.1906, ημέρα Τετάρτη.
34. Τσάμης, ό.π, σ.298, 358
35. Πέτρος Θ. Πέννας, Ο Μακεδονικός Αγών στην περιοχή της Ζίχνας, Σερραϊκά Χρονικά, Τόμος 7 ος , Αθήναι 1976, σ.169-170
36. Λαούρδας Βασίλειος-Πέτρος Πέννας, «Σημειώσεις και οδηγίαι Δημοσθένους Φλωριά», Σερραϊκά Χρονικά, τόμος 4 ος , Αθήναι 1963, σ.108, και επίσης σ.109 [όπου η δικαιοδοσία του Κέντρου Σερρών επεκτείνεται στους καζάδες «Νευροκοπίου, Ρασλοκίου, Επάνω Τζουμαγιάς, Μελενίκου, Πετριτσίου», που τους υπαγάγει στο «Γενικόν Αρχηγείον Μπέλεσι», με έδρα την (Κάτω) Τζουμαγιά].
37. Πάππας-Καπετάν Γιαγλής, ό.π, σ.220
38. Τσάμης, ό.π, σ.246-248 και 299-301 [Ο Βάρδας είχε ηγηθεί φονικής επιδρομής στη Ζαγορίτσιανη (Βασιλειάδα) Καστοριάς. «Η ελληνική κυβέρνηση…ζήτησε από το Μακεδονικό κομιτάτο να λάβη μέτρα εναντίον των υπευθύνων…, με αποτέλεσμα να δημιουργηθή δύσκολη κατάσταση εις βάρος του Βάρδα». Στο τέλος του ίδιου έτους «το κεντρικό κομιτάτο θέλησε να αποκηρύξει τον Βάρδα… πράγμα που αποφεύχθηκε με την «επέμβαση ωρισμένων οπλαρχηγών που βρίσκονταν στην Αθήνα».]
39. Δημήτρης Λιθοξόου, Ανέκδοτη έκθεση 55 προκρίτων των Σερρών προς τον Στ. Δραγούμη (1908)-http://www.lithoksou.net/p/anekdoti-ekthesi-55-prokriton-ton-serron-1908-pros-stefano-dragoymi-2012. Ο καλός ερευνητής παρεμβάλλει και δικά του σχόλια. Μερικά από αυτά, ο αναγνώστης μπορεί, ή να μην τα λάβει καθόλου υπόψη ή να τα… μελετήσει δεόντως!