Όταν γκρεμίζονται τα Ινδάλματα – πρώτο μέρος

Όταν γκρεμίζονται τα Ινδάλματα, ιστορία του Καπετάνου Γιαγκλή

Η ενότητα “Όταν γκρεμίζονται τα Ινδάλματα” είναι από το βιβλίο “Γιαγκλής ο Αετός της Μακεδονίας” του συγγραφέα κ. Γ. Μπαρτζούδη.

Πρώτο μέρος:

Δεν μαρτυρείται εμπλοκή του Καπετάνιου στις μετέπειτα πολεμικές περιπέτειες της Ελλάδας (1914-1922). Μεσήλικας πλέον, είδε να γκρεμίζονται τα ινδάλματά του:
Ο Στρατηλάτης και νικητής βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο ανορθωτής της Νεώτερης Ελλάδας, Ελευθέριος Βενιζέλος. Ας ιχνηλατήσουμε όμως την βιοτική πορεία του:
Σύμφωνα με μια μαρτυρία, «μετά τα γεγονότα του Παγγαίου [Μάϊος 1913] το Σώμα του Γιαγλή διατάχθηκε να υποχωρήση στα υψώματα του Μασλάρ-Στεφανινών και διαλύθηκε με τη λήξη του δευτέρου Βαλκανικού πολέμου…. Τότε εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Ιερισσό έως το τέλος σχεδόν του 1916, οπόταν, σαν φανατικός ‘Κωνσταντινικός’ που ήταν, κατέβηκε πάλι στην Αθήνα, όπου … τον έβλεπα έως το 1918.

Κατόπιν (πότε ακριβώς δεν ξέρω) εγκαταστάθηκε στην Νιγρίτα, όπου του δόθηκαν μερικά χωράφια».

Κατ’ άλλη μαρτυρία (από τον εγγονό του, τον Γιάννη Γιαγκλή), η σύζυγος του Καπετάνιου Φώτω και ο γιος Δημήτρης έμεναν στην Αθήνα «μέχρι σχεδόν που απελευθερώθηκε η Νιγρίτα», δηλαδή μέχρι τα τέλη Ιουνίου 1913. Στη συνέχεια πήγαν όλοι μαζί και έμειναν στην Ιερισσό. Εκεί, το 1917 ο Καπετάνιος πάντρεψε τον Δημήτρη με τη Βαΐα, το γένος Γιάννη Μαρίνου. Το 1918 ο Δημήτρης υπηρετούσε στρατιώτης στο Βόλο. Προσβλήθηκε όμως από «ισπανική γρίππη» και πέθανε τον Οκτώβρη του έτους αυτού (σε ηλικία μόλις 23 ετών!). Τότε ο Γιαγκλής και η Φώτω μετακόμισαν στη Νιγρίτα, ενώ ο εγγονός-νήπιο έμεινε με τη μητέρα του στην Ιερισσό, μαζί με τον άλλο παππού, τον Γιάννη Μαρίνο. Η μάννα Βαΐτσα ξαναπαντρεύτηκε «μετά από 9-10 χρόνια», οπότε ο εγγονός Γιάννης μόλις έγινε 12 χρονών (δηλαδή περί το 1930) πήγε και αυτός στη Νιγρίτα «και έκτοτε ζήσαμε μαζί» ¹⁰⁰ .

Συνέχεια στην ενότητα “Όταν γκρεμίζονται τα Ινδάλματα” με τη μετακόμιση της οικογένειας του Καπετάνιου στην Ιερισσό Χαλκιδικής, μετά «που απελευθερώθηκε η Νιγρίτα», ήταν αναγκαία, αφού όπως ήδη σημειώθηκε, μια μέρα πριν από την τελευταία και οριστική «απελευθέρωση» (την 20.6.1913) το σπίτι του στη Νιγρίτα έγινε παρανάλωμα του πυρός, μαζί με όλη την πόλη. Για το διάστημα όμως 1916-1918, φαίνεται να έρχονται σε κάποια αντίθεση οι παρατεθείσες δύο μαρτυρίες. Για τον λόγο αυτόν, θεωρείται χρήσιμο να ρίξουμε μια ματιά στις συνθήκες που επικρατούσαν στις περιοχές Χαλκιδικής και Νιγρίτας, κατά την παραπάνω περίοδο:

Ήταν τα χρόνια του εθνικού διχασμού: Την 16.9.1916, ο Ελευθέριος Βενιζέλος σχημάτισε στη Θεσσαλονίκη μια δεύτερη, ελληνική κυβέρνηση. Η κατάσταση αυτή έληξε την 13.6.1917, με τον σχηματισμό (ενιαίας) κυβέρνησης Βενιζέλου στην Αθήνα, ύστερα από επέμβαση των συμμάχων και αυτοεξορία του Κωνσταντίνου.

Στο μεταξύ, από το 1916 είχε οργανωθεί και ένας δεύτερος ελληνικός στρατός, αυτός της «Εθνικής Άμυνας». Για την επάνδρωση των Μονάδων της Εθνικής Άμυνας, και ιδιαίτερα της Μεραρχίας Σερρών, η «προσωρινή» κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης προέβη σε επιστράτευση από τις περιοχές Χαλκιδικής και Νιγρίτας. Όμως, η επιστράτευση «δεν απέδωκεν ατυχώς τα αναμενόμενα …Οι πλείστοι των στρατευσίμων προσήγοντο διά της βίας και μέγας αριθμός αυτών ελιποτάκτησεν.

Παραπομπή για την ενότητα “Όταν γκρεμίζονται τα Ινδάλματα”:
100  α) Αποστολίδης, ό.π, σ.430-431,
(β) Πάππας- Καπετάν Γιαγκλής, σ.174.

Δεύτερο μέρος.